Het drijvende koninkrijk|Paul Theroux 9029548932

||boek: Het drijvende koninkrijk|vertaling: Tinke Davids|De Arbeiderspers

||door: Paul Theroux

||taal: nl
||jaar: 1992
||druk: 3e druk
||pag.: 375p
||opm.: paperback|zo goed als nieuw

||isbn: 90-295-4893-2
||code: 1:000121

--- Over het boek (foto 1): Het drijvende koninkrijk ---

Dat het exotische soms naast de deur ligt bewijst Paul Theroux - een schrijver die de hele wereld bereisde - in Het drijvende koninkrijk. Groot-Brittannië zoals Theroux het heeft gezien en beschreven, is een der meest schilderachtige, eigenaardige en onwaarschijnlijke landen ter wereld. Theroux heeft jarenlang in Londen gewoond, maar daarmee kent men de rest van het land nog in het geheel niet.

Aartsnieuwsgierig, geconcentreerd luisterend en kijkend, trok hij ruim drie maanden langs de kust van Engeland, Schotland, Ulster en het eiland Wight. Een groot deel van zijn tocht legde hij te voet af, zodat de krijtrotsen hun verblindende witheid, de kustvillaatjes hun tuttige interieur en de bij de vloedlijn weggestopte kerncentrales hun demonische architectuur als in slowmotion aan de lezer prijsgeven.

Het drijvende koninkrijk bevat een keur van op zichzelf staande verhalen die tezamen een bonte, fascinerende eenheid vormen. In de weergave van zijn gesprekken met medereizigers betoont Theroux zich een ongeëvenaard portrettist. Uit dit snoer van gesprekken en verhalen licht een steeds kleurrijker beeld op van dat insulaire wonder aan de overzijde van de Noordzee: het drijvende koninkrijk.

[bron: https--www.hebban.nl]

In 'Het Drijvende Koninkrijk' maakt Paul Theroux een rondje langs de kust van het Verenigd Koninkrijk. Hij reist met name per voet en per openbaar vervoer naar alle uithoeken van Groot-Brittanie. Tijdens zijn reis komt hij in contact met verschillende mensen, of het nu vechtende straatbendes in Margate zijn of de eigenares van een kleine Bed & Breakfast ergens aan de kust, iedereen heeft wel iets over Groot-Brittanië te zeggen. Hierdoor weet Paul Theroux in Het Drijvende Koninkrijk het beeld dat iedereen over Groot-Brittanie heeft onder de loep te nemen. [bron: https--www.boekmeter.nl]

1e deel van blog

In Het drijvende koninkrijk reist Paul Theroux langs de Engelse kust. Hij maakt een rondreis langs de hele kust van het Verenigd Koninkrijk, inclusief Noord-Ierland dat in het boek Ulster heet. Het is een leuk verhaal om te lezen na het streng opgezette treinverhaal van De oude Patagonië-expres.

In Het drijvende koninkrijk legt Paul Theroux delen van de reis te voet af. Hij wisselt dit af met stukken per trein. Alleen als het niet anders kan, dan pakt hij de bus. Dat laatste gebeurt wel enigszins met tegenzin. Zo gaat hij flink tekeer over een jengelend kind in de bus. Als hij in de trein zit, lees je niet over dit soort ergernissen.

De spoorlijnen die Paul Theroux bereist zijn meestal de secundaire lijnen, de lokaalspoorwegen. Hij verwacht zelf dat de meeste van deze spoorlijnen over niet al te lange tijd verdwenen zullen zijn. Dikwijls rijden er nog stoomtreinen. Aan de hoeveelheid personeel in verhouding met de hoeveelheid treinreizigers, meet Paul Theroux vrij snel af hoe rendabel de lijn is. Vaak is de rekening snel gemaakt met een handjevol reizigers. Niet rendabel, vaak wel handig en ook heel mooi.

Het levert een veel minder groots en meeslepend verhaal op dan bijvoorbeeld bij De oude Patagonië-expres of De grote spoorwegcarrousel wel het geval is. Dat is ook de charme van dit boek, boordevol vervallen pensionnetjes, bijna opgeheven spoorlijnen en werkloze jongeren. Het geeft een beeld van het Engeland aan het begin van de jaren '80. De tijd van Margaret Thatcher. Engeland is duidelijk in crisis. In Liverpool breken rellen uit, fabrieken gaan failliet en de kust lijkt volgebouwd te worden met kerncentrales.

Engeland lijkt in verval. De rellen in de steden, het verdwijnen van al die treinlijnen en de grote hoeveelheid werkelozen. Alleen Londen lijkt zich aan al dit leed te onttrekken. De rest van het land kreunt onder de verandering in tijden. Zeker ook als de spoorwegen aan het einde van zijn reis gaan staken. De dreigende staking vormde aan het begin van zijn boek een reden juist op reis te gaan. Aan het einde is de staking een grote ergernis.

Het drijvende koninkrijk is een krachtig verhaal geworden over het Engeland aan het begin van de jaren 1980. Een land in verval. En Paul ziet dit overal: de vervallen pensions en hotels. De enorme caravanparken aan de kust en de krijtrotsen die in zee verdwijnen. Ze nemen bij hun val soms hele dorpen mee. Zo verdwijnt een Engeland dat hij nog probeert vast te leggen.

Al vraag ik mij af of het nog altijd onderbelichte deel van het Verenigd Koninkrijk - het land buiten Londen - zo wezenlijk veranderd is ten opzichte van het land dat Paul Theroux berschrijft. Maar dat zou ik dan een keer zelf moeten ondervinden, want na Paul Theroux hebben weinig schrijvers de moeite genomen dat Engeland zelf te leren kennen. En Paul Theroux schrijft mooi, maar het loont zeker als anderen ook het voetspoor langs de Engelse kust volgen.

[bron: https--hendrik-jandewit.nl/2013/08/langs-de-engelse-kust-met-paul-theroux]

2e deel van blog

In Het drijvende koninkrijk reist Paul Theroux niet exclusief met de trein. Hij wisselt de treinritten af met stukken die hij te voet aflegt. Ook maakt hij gebruik van de bus als er geen trein voor handen is. Zo staakt tegen het einde van zijn tocht het personeel van de spoorwegen. Dan is hij alleen op de bus aangewezen omdat geen trein rijdt.

Al beweren de krantenberichten dat tien procent van de treinen wel zou rijden. Paul Theroux ziet er niet één. Alleen rijdt de trein op een geprivatiseerde spoorweg. Het traject is tot zijn spijt slechts 15 kilometer. Zo is hij vrijwel de gehele oostkust aangewezen op de bus. Een verschrikking vindt Paul Theroux. Hij merkt ook geen verschil met bussen in Venezuela of India. Een bus is een bus.

Stand van (Enge)land

Theroux maakt de reis langs de kust van het Verenigd Koninkrijk omdat hij de stand van het land wil peilen. De keus voor de lokale spoorweglijntjes is omdat hij merkt dat veel lijnen met opheffen worden bedreigd of al zijn opgeheven. Het 'Beeching Report' uit 1963 wordt overal uitgevoerd en een nieuw rapport, het 'Serpell Report' stelt ondermeer een variant A voor. Hierin wordt het spoorwegnet van Groot Britannië teruggesnoeid van 17.000 kilometer naar 2.500.

De dorpen zonder spoorwegverbindingen zijn lastig te bereiken. De bus doet er dikwijls vele malen langer over dan de trein. Zonder auto lijken deze oorden onbereikbaar. De arme en oudere mensen kunnen zo niet eenvoudig uit hun dorp of stadje komen. En zo keren de dorpjes weer in hun oude isolement van de tijd voordat de spoorwegen kwamen en gebieden ontsloten.

'Dorpen werden weer chagrijnig en klein, en winkels gingen dicht, en de mensen die op het platteland bleven wonen, raakten steeds meer aan huis gebonden. De steden kregen steeds meer inwoners en werden armer.' (313/314)

Paul Theroux ziet hierin een terugkerend patroon: eerst worden er stations langs de lijn gesloten, dan verdwijnen er allerlei voorzieningen op de stations en tenslotte wordt de lijn opgeheven omdat deze niet meer rendabel zou zijn. Is het verwonderlijk, stelt hij. De hele lijn is al uitgekleed! Als de treinengekken langskomen, betekent het niet veel goeds voor de lijn: hij zal binnenkort worden opgeheven. Ze fungeren als een soort aasgieren, alleen geïnteresseerd in het verleden van de trein.

Taal van het land

Het drijvende koninkrijk is ook een ander reisverhaal omdat Paul Theroux de taal van het land goed spreekt. Een bezoek aan een land waar je je moedertaal kunt spreken, voelt anders. Het accent ligt minder op het vreemde, maar op het vertrouwde.

'Schrijven over een land in de taal van dat land was een groot voordeel, want elders was je altijd aan het interpreteren en het vereenvoudigen. Door vertalingen ontstond een onduidelijke dubbelzinnigheid - je zag het land altijd zijdelings. Maar taal groeide vanuit een landschap - het Engels was uit Engeland gegroeid, en het leek logisch dat het land alleen zijn eigen taal op de juiste wijze geportretteerd kon worden.' (14)

Zo ontdekt de Amerikaanse schrijver de vervallen staat van het land. Niet alleen de spoorlijnen zijn vervallen, ook de hotels en pensions zien er smoezelig uit. De treinlijntjes zijn ten dode opgeschreven. Sommige onheilsspellers zeggen dat over tien jaar niet één van die lijnen meer zal bestaan.

[bron: https--hendrik-jandewit.nl/2013/08/treinen-en-bussen-in-het-drijvende-koninkrijk]

--- Over (foto 2): Paul Theroux ---

Paul Edward Theroux (Medford (Massachusetts), 10 april 1941) is een Amerikaans schrijver van reisverhalen en romans. Zijn bekendste werk is The Great Railway Bazaar (1975), een verhaal over een treinreis vanuit Groot-Brittannië door West- en Oost-Europa en Azië tot aan Japan en weer terug. Naast reisboeken schrijft hij fictie. Een bekende roman is The Mosquito Coast die werd verfilmd.

Theroux groeide op in zijn geboorteplaats in een katholiek gezin met zeven kinderen. Zijn vader was van Frans-Canadese en zijn moeder van Italiaanse afkomst.

In 1959 slaagde hij voor de middelbare school, waarop hij ging studeren aan de Universiteit van Maine. Daar was hij actief in de beweging tegen de Vietnamoorlog. Voor het beëindigen van de opleiding stapte hij over naar de Universiteit van Massachusetts, waar hij schrijflessen volgde. In 1963 studeerde Theroux af met een "Bachelor of Arts degree".

Aan de universiteit van Syracuse volgde hij een opleiding voor het Vredeskorps.

Hij gaf eerst een korte periode les aan een Italiaanse universiteit, waarna hij uitgezonden werd naar Malawi. In Malawi gaf hij van 1963 tot en met 1965 les aan de Soche Hill College. In die tijd schreef hij artikelen voor verschillende Amerikaanse tijdschriften, waaronder Playboy, Esquire en Atlantic Monthly.

In 1965 werd hij Malawi uitgegooid en ontslagen bij het Vredeskorps, omdat hij zijdelings betrokken was bij een mislukte staatsgreep: hij hielp namelijk een van de betrokkenen de grens over te vluchten. Hij vertrok naar Oeganda, waar hij les gaf aan de Makarere Universiteit in Kampala.

Daar ontmoette hij zijn eerste vrouw Anne Castle, die daar werkte als docent, en zijn vriend en literaire voorbeeld V.S. Naipaul die daar een tijdje als gastdocent verbleef. Theroux' eerste zoon Marcel is in 1968 in Oeganda geboren.

In 1969 verhuisde Theroux naar Singapore, waar hij twee jaar les gaf aan de universiteit. Zijn tweede zoon, de latere documentairemaker Louis Theroux is daar geboren in 1970.

Begin jaren 70 vertrok Theroux met zijn gezin naar Groot-Brittannië, waar het gezin zich vestigde, eerst in Dorset, en vanaf 1972 in Londen. Theroux is van 1967 tot 1993 getrouwd geweest met Anne Castle. Hij hertrouwde in november 1995 met Sheila Donnelly.

Hij zegt zich tegenwoordig ook bezig te houden met bijenhouden. Hij verkoopt zijn honing onder de naam Oceania Ranch Pure Hawaiian Honey. In februari 2020 werd de Edward Stanford Travel Writing Award aan hem toegekend voor al zijn reisboeken.

Therouxs eerste boek Waldo is geschreven tijdens zijn verblijf in Oeganda. Gedurende zijn tijd in Afrika schreef hij nog meer romans en verhalen, waaronder Fong and the Indians. Rond 1972 begon hij de grote treinreis van Groot-Brittannië naar Japan en terug, dat beschreven is in The Great Railway Bazaar. Dit reisboek was zijn eerste grote succes, en schrijven over zijn treinreizen werd een favoriet thema. Sindsdien heeft hij nog verscheidene reisboeken geschreven, waaronder een boek over een treinreis van Boston naar Argentinië (The Old Patagonian Express), een wandeltocht door Groot-Brittannië (The Kingdom By The Sea), treinreizen door China (Riding the Iron Rooster) en een reis van Caïro naar Kaapstad (Dark Star Safari). In Dark Star Safari reist hij terug naar de plaatsen waar hij 40 jaar eerder werkte voor het Vredeskorps. Zijn reisboeken worden gekenmerkt door de gedetailleerde beschrijvingen van mensen en bezochte plaatsen en vooral door een flinke dosis ironie.

Sir Vidia's Shadow is Therouxs verslag van de dertig jaar durende vriendschap met V.S. Naipaul. Het beschrijft het begin van de vriendschap in Afrika, waar de al beroemde Naipaul de beginnende auteur onder zijn hoede neemt; het beloop, waarin Theroux en Naipaul steeds meer elkaars gelijke worden; en het raadselachtige einde van de vriendschap, wanneer Naipaul van het ene op het andere moment alle contact met Theroux verbreekt.

Naipaul en Theroux ontmoeten elkaar op de Universiteit van Makerere in Oeganda, waar Theroux op dat moment werkt en Naipaul als gastdocent is uitgenodigd. Theroux is op dat moment een beginnende schrijver, bezig met z'n eerste roman, en Naipaul is al een gevestigde en beroemde auteur. Dit boek is bij tijd en wijle zeer kritisch over Naipaul en staat in schril contrast met het lyrische portret dat hij schreef in 1972, V.S. Naipaul, an Introduction to His Work. Sir Vidia's Shadow is dan ook geschreven na beëindiging van de lange vriendschap met Naipaul.

Verfilmingen

• 1979 Saint Jack. Verfilming van het gelijknamige boek door Peter Bogdanovich.
• 1986 Half Moon Street. Verfilming van Doctor Slaughter
• 1986 The Mosquito Coast. Verfilming van het gelijknamige boek
• 1997 Chinese Box. Gebaseerd op Kowloon Tong. Het gaat over de overdracht van Hong Kong van Groot-Brittannië aan de Volksrepubliek China.

Bibliografie

Fictie

• Waldo (1967)
• Fong And The Indians (1968)
• Murder In Mount Holly (1969)
• Girls At Play (1971)
• Jungle Lovers
• Sinning With Annie (1972)
• The brick (1973)
• The Black House (1974)
• The Family Arsenal (1976)
• The Consul's File
• Picture Palace (1978)
• A Christmas Card
• London Snow
• World's End and other stories (1980)
• The Mosquito Coast (1981)
• The London Embassy (short stories, 1982)
• Half Moon Street (1984)
• Doctor Slaughter (1984)
• O-Zone (1986)
• The White Man's Burden
• My Secret History (1989)
• Chicago Loop (1990)
• Millroy The Magician (1993)
• The Greenest Island (1995)
• My Other Life (1996)
• Kowloon Tong (1997)
• The collected short novels (1998)
• Nurse Wolf and dr Sacks (2001)
• Hotel Honolulu (2002)
• Stranger At The Palazzo D'Oro (short stories) (2004)
• Blinding Light (2005)
• The Elephanta Suite (2007)
• A Dead Hand: A Crime in Calcutta (2009)
• The lower river (2012)

Non-fictie

• V.S. Naipaul, an Introduction to His Work (1972)
• The Great Railway Bazaar (1975)
• The Old Patagonian Express (1979)
• The Kingdom By The Sea (1983)
• Sailing Through China (1984)
• Sunrise With Seamonsters (1985)
• The Imperial Way (1985)
• Riding The Iron Rooster By Train Through China (1988)
• To The Ends Of The Earth (1990)
• The Happy Isles Of Oceania (1992)
• The Pillars Of Hercules (1995)
• Sir Vidia's Shadow (1998)
• Fresh Air Fiend (2000)
• Dark Star Safari (2002)
• Ghost train to the Eastern Star (2008)
• The Tao of Travel (2010)
• The Last Train to Zona Verde (2013)
• Deep South (2016)
• 'Mother Land' (2017)
• On The Plain Of Snakes (2019)

[bron: wikipedia]